O-benen

Wat zijn o-benen?
O-benen (genua vara) zijn benen waarbij de beide knieën verder uit elkaar staan dan de voeten. Wanneer men de benen van de voorkant bekijkt, lijken zij de vorm van een ’O’ te hebben. Ouders maken zich vaak onnodig zorgen over de aanwezigheid van O-benen van hun baby. Bij de ontwikkeling van kinderen is het namelijk normaal dat een kind een periode O-benen heeft. Slechts in een enkel geval is er werkelijk sprake van een afwijking.

Wat zijn de oorzaken van o-benen?
O-benen zijn onderdeel van een natuurlijke ontwikkeling. Net als X-benen zijn ze een bepaalde periode waarneembaar bij kinderen. Dit is normaal. In een uitzonderlijk geval is de oorzaak van O-benen een andere, er kan dan sprake zijn van hormonale groeistoornissen of van rachitis (een aandoening waarbij er een tekort is aan vitamine D en calcium).

Klachten en symptomen

In welke levensfase komt het voor?
O-benen komen voor bij baby’s en kleine kinderen. Wanneer een kind na het derde levensjaar nog O-benen heeft is onderzoek wenselijk.

Welke klachten en symptomen kan iemand hebben?
Iedere baby heeft O-benen, na verloop van tijd neemt deze vorm af. De meeste kinderen hebben rond hun tweede levensjaar rechte benen, waarna deze zich ontwikkelen tot X-benen. Rond het derde levensjaar beginnen de benen weer rechter te staan. Wanneer kinderen 7 jaar oud zijn dan staan de benen weer recht.

De vorm van O-benen is sterk of minder sterk aanwezig. Kinderen waarbij de vorm nauwelijks opvalt zullen ook weinig klachten ervaren van de O-benen. Kinderen waarbij de vorm opvallend aanwezig is zullen meer klachten ervaren, zo kan bijvoorbeeld lopen wat lastiger zijn.

Diagnose en onderzoek

Hoe en door wie wordt de diagnose gesteld?
Wanneer de O-benen na het derde levensjaar nog sterk aanwezig zijn dan kan een orthopedisch chirurg ingeschakeld worden om verder onderzoek te verrichten. Ook wanneer sprake is van één ‘O-been’ en één normaal been is onderzoek door een orthopedisch chirurg noodzakelijk.

Welke onderzoeken worden gedaan?
Om O-benen te onderzoeken wordt vaak gebruik gemaakt van röntgenonderzoek. Op röntgenfoto’s is de vorm van de botten duidelijk zichtbaar.

Meer informatie
Kijk voor meer informatie over O-benen op de websites van:
De Werkgroep Kinderorthopaedie Nederland (WKO)             www.kinderorthopaedie.nl
Orthopedie.nl (speciaal gericht op kinderorthopedie)             www.kinderorthopedie.nl

Niet-operatieve (conservatieve) behandeling

Het corrigeren van O-benen is niet eenvoudig. Nachtspalken of steunzolen kunnen O-benen niet corrigeren of rechtzetten. De groeiprocessen die hieraan ten grondslag liggen zijn zó krachtig dat deze niet gestuurd kunnen worden. De behandeling van O-benen is operatief, een operatie is nodig om O-benen te verhelpen. Wanneer de O-stand van de benen een gevolg is van een ziekte dan moet men deze ziekte behandelen, een correctie van de O-benen alleen is dan niet voldoende. Bij kinderen in de groei bestaat dan de kans dat het been weer krom groeit nadat het recht is gezet. O-benen zijn echter maar zelden het gevolg van een ziekte.

Operatieve behandeling

Voor de operatie
Anesthesie
Deze operatieve behandeling vindt plaats onder algehele narcose.

Tijdens de operatie
Als de onderliggende oorzaak zo goed mogelijk is gecorrigeerd kan een eventueel ernstig O-been gecorrigeerd worden door de groei aan een kant van het bot (de buitenbocht) te remmen (hemi-epifysiodese). De methode van guided growth wordt het meest gebruikt. Met speciale plaatjes die meegeven in de groei kan de groei van de buitenbocht van het kromme been tijdelijk geremd worden zodat het been langzaam recht groeit. Als het been dan recht is gegroeid kunnen de plaatjes weer verwijderd worden zodat het been niet verder de andere kant op groeit. 

Hechtingen
De wond wordt gehecht met oplosbare hechtingen.
 

Na de operatie
Opnameduur
Na de operatie verblijft het kind gemiddeld 1 tot 2 dagen op het ziekenhuis.

Complicaties
Ondanks alle zorg die aan de operatie besteed wordt, kunnen er soms toch complicaties optreden. De meest voorkomende complicaties zijn:
-    een wondontsteking;
-    een vertraagde wondgenezing. 

Contact opnemen
U kunt contact opnemen met de orthopedisch chirurg wanneer er sprake is van bovenstaande complicaties of wanneer u het vanwege andere redenen niet vertrouwt.
U kunt hiervoor tijdens kantooruren bellen met het secretariaat van OCON, telefoonnummer: 088 - 708 3370.
Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de verpleegafdeling van OCON, telefoonnummer: 088 708 5560.

Drukverband
Na de operatie zit er een drukverband (watten en een zwachtel) om de knieën. Het drukverband vermindert de bloeduitstorting in het been. Het moet drie dagen blijven zitten. 

Fysiotherapie
De dag na de operatie komt er een fysiotherapeut langs. Deze kijkt of er al een stukje gelopen kan worden. De tweede dag komt de fysiotherapeut weer om te helpen oefenen met het lopen op krukken. Wanneer dit goed gaat en de knieën goed bewogen kunnen worden dan mag u naar huis. 

Thuis
Als het nodig is, krijgt u thuis nog fysiotherapie. De hechtingen in het been zijn oplosbaar en hoeven dus niet verwijderd te worden. Meestal kunt u de eerste week niet naar school. Zodra het kan mag u weer fietsen.