Het effect van roken op botgenezing

Dat roken de gezondheid ernstig kan schaden is genoegzaam bekend. Het staat bovendien sinds vele jaren in niet mis te verstane woorden met grote letters afgedrukt op de verpakking van rookwaren. Dat roken ook botgenezing vertraagt is bij het grote publiek veel minder bekend, zo merk ik in mijn dagelijkse praktijk.

Iedereen wil graag snel beter zijn

Wie een botbreuk oploopt ziet zichzelf altijd geconfronteerd met een onverwachte tegenslag die, in ieder geval tijdelijk, je leven heel anders maakt. Iedereen wil graag zo snel en goed mogelijk herstellen. Herstel betekent in de eerste plaats genezing van de breuk en de eventueel met de breuk gepaard gaande schade aan weke delen zoals bijvoorbeeld spieren, pezen en huid. Daarna volgt dan vaak nog een periode van revalidatie.

Bij rokers duurt genezing veel langer

Er is inmiddels voldoende wetenschappelijk aangetoond dat bot- en weke delen genezing bij rokers significant langer duurt dan bij niet-rokers. Nicotine heeft een negatieve werking op de cellen die bot aanmaken, osteoblasten genaamd, zodat deze cellen minder goed functioneren dan normaal. Ook andere cellen zoals rode bloedcellen, die zuurstof naar de weefsels transporteren, en witte bloedcellen, die weefselresten en bacteriën kunnen opruimen, functioneren bij rokers minder goed. Er zijn dus op celniveau allerlei noodzakelijke processen voor (bot)genezing verstoord wanneer men rookt. Hierdoor kan als vuistregel gedacht worden aan een minstens 25% langere hersteltijd na het oplopen van een botbreuk. Afhankelijk van het type breuk kan de hersteltijd zomaar enkele maanden langer zijn. Daarmee is al het slechte nieuws echter nog niet verteld: Ook de kans op het ontstaan van infecties bij open botbreuken of bij breuken die operatief behandeld moeten worden is verhoogd bij rokers. In het ergste geval wil bot na een breuk in het geheel niet vastgroeien (non-union) en ook die kans is groter bij rokers dan bij niet-rokers.

Niet roken in de tijd rondom de operatie

Ook bij orthopedische ingrepen waarbij botvlakken moeten worden vastgezet, zoals het rechtzetten van een scheve grote teen (hallux valgus) en het corrigeren van de stand van een been, geldt dat roken een risico is. Na het doornemen van het bot (osteotomie) en het vastzetten in de juist stand, moeten het bot en de omliggende weke delen immers genezen. De meeste orthopedisch chirurgen zullen dan ook in zo'n situatie de operatie bij voorkeur willen uitvoeren onder de voorwaarde dat de patiënt rondom de operatie enkele maanden stopt met roken. Je hebt de grootste kans op goed herstel zonder complicaties bij de eerste operatie. Alles wat later eventueel moet worden gedaan om complicaties na een eerste operatie weer op te lossen leidt meestal tot een langere hersteltijd en soms ook tot een minder goed eindresultaat. Dus vanzelfsprekend de arts maar zeker ook de patiënt moet de verantwoordelijkheid nemen zich maximaal in te spannen om die eerste kans zo optimaal mogelijk te benutten.

Of nog beter: stop ermee in je eigen belang

Botgenezing en operatieve fractuurbehandeling gaat met meer complicaties gepaard bij mensen die roken: De kans op langer aanhoudende pijn, complicaties tijdens het behandeltraject en een minder goed eindresultaat is bij rokers verhoogd. 

Hoewel het niet gemakkelijk is om onder de stressvolle conditie van een net opgelopen botbreuk ook nog direct te stoppen met roken zijn er goede redenen om het, vooral in je eigen belang, wel te doen!