Gescheurde voorste kruisband

Wat is een gescheurde voorste kruisband?
De voorste kruisband is één van de vier stabiliserende banden (ligamenten) van de knie. De voorste kruisband bevindt zich centraal in de knie. Daar loopt hij schuin voor de achterste kruisband. De voorste kruisband verbindt de achterkant van het bovenbeen met de voorkant van het scheenbeen.
Door zijn ligging zorgt de voorste kruisband ervoor dat:

• het scheenbeen niet naar voren kan bewegen ten opzichte van het bovenbeen
• het scheenbeen niet te ver kan draaien ten opzichte van het bovenbeen. De voorste kruisband geeft daardoor stabiliteit aan de knie bij voor- en achterwaartse bewegingen en bij draaibewegingen. Daarnaast ondersteunt hij de binnen- en de buitenband, die ook stabiliteit bieden aan de knie.

Een gescheurde voorste kruisband is een ernstig letsel van de knie. Het gaat vaak gepaard met letsels van andere banden, de meniscus of het kraakbeen (zie figuur 1). Onderzoek door een gespecialiseerde een kniespecialist is gewenst.


Figuur 1. Gescheurde voorste kruisband

Wat zijn de oorzaken van een gescheurde voorste kruisband?
Wanneer de voorste kruisband is gescheurd, is dit meestal een gevolg van een ongeval of van sportletsel. Vaak maakt de knie een geforceerde draaibeweging, terwijl het been belast wordt en de voet vaststaat op de grond. Daarnaast kan letsel ontstaan tijdens plotselinge vermindering van snelheid of bij krachtig overstrekken van de knie. Veelal gebeurt dit tijdens het sporten. Vooral beoefenaars van sporten met veel kap- , draai- en sprongbewegingen (zoals voetbal, skiën, handbal of basketbal) lopen risico op een afgescheurde voorste kruisband. Het kruisbandletsel (de kruisbandruptuur) ontstaat vaak op momenten wanneer er geen contact is met anderen, wanneer er geen tegenstanders in de buurt zijn. Het is van belang dat een gescheurde voorste kruisband snel herkend wordt. In een vroeg stadium kan de aandoening makkelijker worden behandeld.

Klachten en symptomen

In welke levensfase komt het voor?
Een voorste kruisband ruptuur kan in elke leeftijdsfase ontstaan, maar komt het meest voor in de leeftijd van 15 tot 35 jaar. 

Welke klachten en symptomen kan iemand hebben?
Bij het scheuren van de voorste kruisband horen of voelen patiënten regelmatig een “knap” of “plop”. In de meeste gevallen treedt binnen de eerste uren na het letsel een zwelling op van de knie. Deze zwelling ontstaat door een bloeding uit de verscheurde bloedvaten van de beschadigde kruisband. Meestal kan de knie direct na het letsel niet goed worden belast. Deze vroege symptomen nemen gewoonlijk binnen 2-4 weken na het letsel af. Daarnaast kan er na een (partiële) gescheurde voorste kruisband een gevoel van instabiliteit optreden, tijdens sporten maar ook in het dagelijks leven. Bij elke “verzwikking” bestaat opnieuw een gevaar op aanvullend letsel van het kraakbeen of de meniscus. Ook interessant om te lezen zijn de klachten en symptomen van een gescheurde achterste kruisband. 

Diagnose en onderzoek

Hoe en door wie wordt de diagnose gesteld?
Direct na het ontstaan van de gescheurde voorste kruisband is de knie vaak pijnlijk en gezwollen en is het been vaak minder goed belastbaar is. Het lichamelijk onderzoek is dan niet goed uit te voeren. Niet zelden wordt hierdoor de diagnose vlak na het ontstaan van het letsel in eerste instantie over het hoofd gezien. Daarom is het aan te raden om de knie na een aantal dagen opnieuw te laten beoordelen door de huisarts of een ervaren fysiotherapeut. Als het vermoeden op een gescheurde voorste kruisband blijft bestaan, dan stuurt de huisarts of fysiotherapeut u door naar de orthopedisch chirurg.

Welke onderzoeken worden gedaan?
De orthopedisch chirurg vraagt u naar de aard van het letsel dat u heeft gehad en de huidige klachten. Ook voert hij een aantal specifieke testen uit tijdens het lichamelijke onderzoek. Röntgenfoto’s kunnen de eventuele aanwezigheid van botbreuken uitsluiten. Daarnaast kan men op een Röntgenfoto zien of er aanwijzingen zijn voor kraakbeenslijtage. Meestal is deze combinatie voldoende om een diagnose te kunnen stellen.
De orthopedisch chirurg zal een oordeel geven over de volgende vragen:

• moet de knie nog verder tot rust komen?
• moet er nog nader onderzoek worden gedaan in de vorm van een MRI scan of een kijkoperatie?
• (hoe) moeten de aanvullende letsels worden behandeld?
• kunt u samen met de fysiotherapeut door middel van oefentherapie de stabiliteit van de knie nog terug krijgen?
• is een operatie (voorste kruisband reconstructie) noodzakelijk?
   

In de meeste gevallen wordt een MRI-scan gemaakt. Wanneer ook de MRI-scan te weinig informatie oplevert dan kan het in uitzonderlijke situaties nodig zijn om een kijkoperatie uit te voeren.

De behandeling van knieband letsels is een speerpunt van OCON Sportmedische kliniek. De kniespecialisten die de voorste kruisband reconstructie verrichten werken volgens de nieuwste inzichten en verrichten een ruim aantal reconstructies per jaar.

Niet-operatieve (conservatieve) behandeling

Acute fase
Bij een acuut letsel is de behandeling gericht op het verminderen van de pijn en zwelling in de knie. Soms kan tijdelijk gebruik van krukken nodig zijn om de knie te ontlasten. De sportfysiotherapeut ondersteunt u hierbij en start zodra het kan met oefeningen om de bewegingsvrijheid van het gewricht terug te krijgen of te onderhouden.

Sportfysiotherapie

Niet iedereen met een gescheurde voorste kruisband hoeft te worden geopereerd. Zodra de klachten van pijn en zwelling afnemen, en de belastbaarheid en de bewegingsvrijheid van de knie toenemen, kunt u ook starten met oefeningen die de stabiliteit van de knie en de kracht van de beenspieren bevorderen.

Resultaat
Bij een deel van de patiënten leidt deze stabiliteitstraining samen met het verminderen van hun (sportieve) activiteitenniveau tot een acceptabele situatie zonder klachten. Echter dit betreft vaak de oudere patiënten met een lager (sportief) activiteitenniveau. Bij jonge sportieve patiënten die willen blijven sporten op het oude niveau treedt vaak aanhoudende instabiliteit op. Dit kan gepaard gaan met het ontstaan van begeleidend kraakbeen en meniscus letsel, wat tot extra versnelde veroudering van de knie kan leiden.
 

Na de operatie
Opnameduur
De operatie is in dagbehandeling.

Resultaat
Na een voorste kruisband reconstructie en de revalidatie is bij de grote meerderheid van de patiënten de instabiliteit verdwenen. Een groot deel van de patiënten functioneert weer op het oude sportieve activiteitenniveau. Het lukt echter niet elke patiënt dit oude sportieve activiteitenniveau weer te behalen. Ook blijft er altijd een verhoogd risico op een nieuw letsel van de knie aanwezig. Het type sport dat u uitoefent - sporten met veel draaibewegingen - draagt aan dit risico bij. Daarnaast heeft een knie waarvan de voorste kruisband is gescheurd een grotere kans op het krijgen van kraakbeenslijtage (artrose) op latere leeftijd. Het eindresultaat van een voorste kruisband reconstructie is daarnaast mede afhankelijk van de aanvullende letsels die in de knie aanwezig zijn.

Complicaties
Ondanks alle zorg die aan de operatie besteed wordt, kunnen er soms toch complicaties optreden.Algemene complicatierisico’s bestaan onder andere uit een nabloeding, een wondinfectie, een trombosebeen of zenuwuitval.De timing van een voorste kruisband reconstructie is van groot belang om (blijvende) stijfheid te voorkomen: de knie moet genoeg tot rust zijn gekomen. Na het letsel moet de knie doorgaans ongeveer 3 tot 6 weken rusten. Ook kan een voorste kruisband reconstructie opnieuw scheuren, bijvoorbeeld door een nieuw letsel of doordat hij niet goed vastgroeit in het bot. Gelukkig komen de beschreven complicaties niet vaak voor.

Contact opnemen
Neem contact op met uw behandelend arts indien:

• de hele knie abnormaal dik wordt en/of meer pijn gaat doen;
• u niet meer op het been kunt staan, terwijl dit eerder goed mogelijk was;
• u koorts heeft boven 38,5 graden Celsius;
• uw kuit dik, warm, rood en pijnlijk is (dat kan wijzen op een trombosebeen);
• u het vanwege andere redenen niet vertrouwt.

In het ziekenhuis
U krijgt van onze sportfysiotherapeuten de eerste instructies:

• hoe moet u lopen met krukken;
• hoe moet u uw knie buigen en strekken;
• welke specifieke oefeningen moet u doen.

Naar huis
U wordt vanaf dat moment verder begeleid door uw eigen sportfysiotherapeut. Start op dag 2 na de operatie met de revalidatie bij uw eigen sportfysiotherapeut. Maak hierover zelf al vóór de operatie afspraken.

Revalidatie
De revalidatie vindt plaats onder begeleiding van de sportfysiotherapeut. Wij adviseren u gebruik te maken van een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in de revalidatie na een voorste kruisband reconstructie. U mag uw geopereerde knie direct na de operatie met het hele gewicht belasten. Omdat dit in het begin gepaard kan gaan met pijn en zwelling begint u met volledige belasting ondersteund door een tweetal krukken. Het is van belang dat de knie zo spoedig mogelijk na de operatie volledig kan strekken. U dient hiermee direct na de operatie te starten. Zodra de knie volledig kan strekken kan het looppatroon en de spierkracht zich normaliseren. Daarna mogen de krukken weg. Dat duurt meestal 2 tot 4 weken.

Houd rekening met een revalidatieperiode van gemiddeld negen maanden. Het revalidatieprotocol gaat niet uit van tijd maar van kwaliteit: u doorloopt een aantal stappen en mag van de ene stap naar de andere stap, indien u aan vooraf bepaalde voorwaarden voldoet. De ene patiënt doorloopt het revalidatieprotocol sneller dan de andere.

Medicatie
Op de dag van de ingreep staat de medicatie klaar bij de ziekenhuisapotheek, locatie Hengelo. Deze pijnstillers kunt u innemen na de operatie, zodra u thuis bent. 

Als er na de operatie problemen met de pijnstilling zijn, dan kunt u de eerste twee weken na de ingreep direct contact met ons opnemen. Is het langer dan twee weken geleden, neem dan contact op met uw huisarts. 

Controle
U komt 6 weken, 6 maanden en 11 maanden na de operatie ter controle op de polikliniek.

Meten van uw resultaten
Voor de operatie en op gezette tijden na de operatie vult u een vragenlijst in en voert u samen met onze sportfysiotherapeut een aantal testen uit. Dit is om goed bij te kunnen houden welke vorderingen u maakt tijdens de revalidatie.Het invullen van de vragenlijst kan thuis of samen met onze sportfysiotherapeut worden gedaan. Het afnemen van de testen gebeurt tijdens de poliklinische controles door onze sportfysiotherapeut.