Humeruskopfracturen

Wat zijn humeruskopfracturen?

Oudere mensen breken bij een val helaas regelmatig de kop van de bovenarm (humerus). Als de breuk in de bovenarm zit vlak onder de kop, wordt dit ook wel een subcapitale humerus fractuur genoemd. Deze fracturen kunnen in veel gevallen zonder operatie worden behandeld, de arm krijgt een aantal weken rust in een mitella zodat de breuk kan genezen en goede pijnstillers worden voorgeschreven. Soms kan de breuk met een plaat en schroeven worden behandeld. Bij ernstige breuken waarbij de kop in een aantal stukken is gebroken wordt de breuk soms behandeld met een schouderprothese, omdat vastzetten met een plaat en schroeven in die gevallen minder goede resultaten geeft.
 

Wat zijn de oorzaken van humeruskopfracturen?

Humeruskopfracturen kunnen ontstaan wanneer er ernstige kracht op de arm uitgeoefend wordt, bijvoorbeeld bij een val. Bij oudere mensen is er in veel gevallen sprake van een onderliggende oorzaak: osteoporose, ofwel botontkalking.

Klachten en symptomen

In welke levensfase komt het voor?
Een gebroken bovenarm kan bij iedereen ontstaan die een val maakt of die last heeft van osteoporose. Vooral oudere mensen die vallen breken regelmatig de kop van de bovenarm.

Welke klachten en symptomen kan iemand hebben?
De meest voorkomende klachten bij een bovenarmbreuk zijn:

• zwelling
• blauwverkleuring bovenarm door bloeduitstorting (zakt vaak naar onderen)
• standsverandering bovenarm
• pijn

Diagnose en onderzoek

Welke onderzoeken worden gedaan?
Naast het röntgenonderzoek en het lichamelijke onderzoek zal uw orthopedisch chirurg vaak nog een CT-scan laten maken om de ernst van de breuk te bepalen.

Nadat de diagnose is gesteld bepaalt de orthopedisch chirurg, in overleg met u en de fysiotherapeut, de meest effectieve behandeling. Vaak is de eerste stap een niet-operatieve (conservatieve) behandeling.

Niet-operatieve (conservatieve) behandeling

Het overgrote deel van de breuken van de kop van de bovenarm kan zonder operatie worden behandeld. In dat geval gaat uw arm in een mitella zodat de breuk kan genezen, meestal gedurende ongeveer 4 weken. Daarnaast krijgt u goede pijnstillers voorgeschreven. Bijna altijd wordt er na de rustperiode fysiotherapie voorgeschreven voor het verbeteren van de beweeglijkheid, het versterken van de schouderspieren en het verbeteren van de houding, dit gaat volgens het fysiotherapieprotocol. 

Onze voorkeur gaat uit naar een schouderfysiotherapeut die lid is van schoudernetwerk.nl.

Operatieve behandeling

Voor de operatie
Anesthesie
De te opereren schouder wordt verdoofd met een regionaal pijnblok (een zenuwblokkade), al dan niet in combinatie met algehele narcose. Vlak voor de operatie krijgt u dit pijnblok toegediend door een prik in uw hals. Dit zorgt ervoor dat u tijdens, maar ook nog een aantal uren na de operatie minder tot geen pijn voelt. Deze pijnblokkade is meestal binnen 12 tot 24 uur uitgewerkt.

Tijdens de operatie
Plaatosteosynthese
Bij een breuk die fors verplaatst is, maar waarbij de botkwaliteit voldoende is, kan er besloten worden tot een plaatosteosynthese: de breuk wordt gefixeerd met een plaat met schroeven. Als de kop van de bovenarm in een groot aantal stukken ligt of verbrijzeld is, is deze niet meer te repareren met een plaat en schroeven; er zal dan een schouderprothese worden geplaatst. Er zijn twee opties; een omgekeerde schouderprothese (reverse total shoulder prothese) of een halve schouderprothese (hemiprothese).

Omgekeerde (reverse) totale schouderprothese
Een omgekeerde totale schouderprothese (zie afbeelding 1) is een prothese waarbij de kop en de kom van de schouder worden vervangen, maar op een speciale manier; de nieuwe schouderkom met steel wordt geplaatst op de plaats waar voorheen de schouderkop zat. Deze prothese is oorspronkelijk ontworpen voor patiënten bij wie de pezen in de schouder zodanig gescheurd zijn dat ze niet meer hersteld kunnen worden. De prothese functioneert dan met behulp van de kracht van de grote schouderspier (deltoideus spier). Bij een ernstige breuk liggen de botdelen, waar deze pezen aan vast zitten, los en is deze prothese een goede optie. Een nadeel van de omgekeerde prothese is de beperkte levensduur door slijtage van de onderdelen. Daarom wordt deze alleen geplaatst bij oudere patiënten, in de regel ouder dan 70 - 75 jaar.

Afbeelding 1. Omgekeerde (reverse) totale schouderprothese

Hemi schouderprothese
Een hemi schouderprothese (zie afbeelding 2) is een prothese waarbij alleen de kop van de schouder wordt vervangen. Vanwege de beperkte levensduur van de omgekeerde prothese wordt er voor een hemi prothese gekozen bij jongere mensen. Deze moeten immers langer profijt hebben van de prothese zonder de potentiele problemen van slijtage van de onderdelen. De operatie wordt uitgevoerd via een open procedure, met een snee van ongeveer zes tot acht centimeter. De operatie duurt ongeveer 60 tot 120 minuten. 

Afbeelding 2. Hemi schouder prothese

Hechtingen
De wond wordt gehecht met nietjes of oplosbare hechtingen; soms zullen er ook hechtpleisters op de huid worden geplakt. Na tien dagen mag u deze hechtpleisters zelf verwijderen. Als er nietjes gebruikt zijn, dan worden deze na 14 dagen verwijderd bij uw huisarts.

Na de operatie
Opnameduur
Voor een plaatosteosynthese of een schouderprothese blijft u 2 - 3 nachten in het ziekenhuis, de opname is op de dag van de operatie of de avond ervoor.

Resultaat
Zowel na een niet-operatieve behandeling als na een operatie (plaat of prothese) voor een breuk van de kop van de bovenarm blijft er vaak een functiebeperking van de schouder bestaan. In de praktijk levert dit meestal geen grote problemen op. Het overgrote deel van de patiënten krijgt een nagenoeg pijnvrije, redelijk functionerende arm.
 

Complicaties
Ondanks alle zorg die aan de operatie besteed wordt, kunnen er soms toch complicaties optreden. De meest voorkomende complicaties zijn:

• een nabloeding in de schouder;
• een stijve schouder, een frozen shoulder;
• luxatie: de kop van de kunstschouder schiet dan uit de kom. Dit is gelukkig erg zeldzaam. Dit gaat gepaard met pijn. Uw prothese zal in het ziekenhuis weer in de kom gezet moeten worden. De kans hierop is de eerste drie maanden na de operatie het grootst. U dient zich daarom goed aan de bewegingsinstructies te houden en hier tijdens de revalidatie goed op te letten;
• een infectie van de prothese. Een infectie wordt veroorzaakt door bacteriën. Om deze kans te reduceren, wordt er tijdens de operatie onder strikt steriele omstandigheden gewerkt en krijgt u antibiotica;
• letsel van zenuwen of bloedvaten. Alle grote zenuwen en bloedvaten van de arm lopen door de oksel. Omdat voor het plaatsen van de prothese uw orthopedisch chirurg in de buurt van de oksel werkt, bestaat er een mogelijkheid dat de zenuwen of bloedvaten tijdens de operatie beschadigen. Als de zenuw beschadigd is door uitrekking is dit meestal tijdelijk. Het komt zelden voor dat de zenuwen en vaten blijvend beschadigd zijn na een operatie;
• loslating van de prothese op de lange termijn;
• het niet vastgroeien van de breukdelen op de prothese, dit resulteert in een slechte functie. Aan deze breukdelen zitten namelijk de pezen vast waarmee u uw schouder beweegt. Dit is met name een probleem bij de halve schouderprothese en kan een reden zijn om de tweede operatie (revisie) te doen naar een omgekeerde prothese;
• het niet vastgroeien van de breukdelen of afsterven van de humeruskop als er een plaat gebruikt is. Dan is er vaak een tweede operatie nodig, waarbij er hemi of een een omgekeerde prothese wordt geplaatst.

Contact opnemen
Neem contact op met uw orthopedisch chirurg indien:

• een bloeding die niet stopt nadat u er 10 minuten stevig tegenaan hebt gedrukt;
• u heftige pijn hebt die niet goed reageert op de pijnmedicatie;
• er sprake is van een infectie van de prothese. Een infectie wordt veroorzaakt door bacteriën. Om deze kans te reduceren, wordt er tijdens de operatie onder strikt steriele omstandigheden gewerkt en wordt er antibiotica gegeven rondom de operatie.
• een infectie van de wond zich uit in roodheid, zwelling, pijn en eventueel pus;
• er sprake is van een abnormale zwelling of koorts;
• 24 uur na de ingreep het gevoel en de beweeglijkheid in uw vingers, arm en schouder nog niet volledig terug is. De pijnblokkade die u krijgt werkt namelijk maximaal 24 uur, daarna moet alles weer normaal functioneren.
• u het vanwege andere redenen niet vertrouwt.
   

U kunt hiervoor tijdens kantooruren bellen met het secretariaat van OCON, telefoonnummer: 088 - 708 3370.
Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de verpleegafdeling van OCON, telefoonnummer: 088 - 708 5560.

Schouder immobilizer
Na een schouderoperatie voor een humeruskopfractuur krijgt u een zogenaamde schouder immobilizer of sling aangemeten, zie onderstaande afbeeldingen. Onder het kopje fysiotherapie kunt u zien hoelang u de immobilizer of sling moet dragen. Dit is afhankelijk van de gekozen operatie. Hier vindt u ook verdere informatie hoe om te gaan met de immobilizer of sling. 


Immobilizer

Sling

Revalidatie
U moet er rekening mee houden dat u na de operatie geen auto kunt rijden en niet mag fietsen gedurende 6 - 8 weken. Dit kan weer als u weinig pijn hebt en een goede controle over de arm en schouder hebt, zodat dit verantwoord is. Voor het herstel van deze ingreep moet u rekenen op een periode van 4 maanden tot een jaar.

Werkhervatting: licht werk (niet tillen) na 10 dagen - 6 weken, matig zwaar werk (lichte last tillen, onder schouderhoogte) na 8 weken, zwaar werk 3-6 maanden postoperatief.

Fysiotherapie

Onze fysiotherapeut geeft u instructies voor nabehandeling voor uw eigen fysiotherapeut mee, zie het fysiotherapieprotocol na een reverse prothese, het fysiotherapieprotocol na een plaatosteosynthese, fysiotherapieprotocol hemi prothese en fysiotherapieprotocol voor een conservatieve behandeling.

U mag zelf kiezen waar u revalideert, bij voorkeur is dit een fysiotherapeut die lid is van het schoudernetwerk.nl

Klik hier om het oefenprogramma en de adviezen voor een breuk in de bovenarm (humeruskop fractuur) te lezen.

Medicatie

Het is belangrijk om te weten dat schouderoperaties erg pijnlijk kunnen zijn. U krijgt daarom een recept voor goede pijnstillers mee. Ondanks deze pijnstillers kunt u de eerste weken na de operatie pijn voelen. Daarna wordt de pijn langzaam minder.

Controle
6 - 8 weken na de operatie komt u voor een controle afspraak bij uw orthopedisch chirurg.