Wat is een enkel impingement?
Bij enkel impingement is er sprake van inklemming tussen het sprongbeen en het scheenbeen. Een enkel impingement kan ontstaan door een botuitsteeksel (benig impingement) of een uitstekend gewrichtskapsel (weke delen impingement). Bij beweging komt het uitsteeksel klem te zitten, dit kan klachten veroorzaken. In de meeste gevallen treedt het op aan de voorzijde van de enkel, maar het kan ook aan de achterzijde optreden. Een enkel waarbij sprake is van impingement wordt vaak een voetbalenkel genoemd.

Wat zijn de oorzaken van een enkel impingement?
Vaak is een enkel impingement het gevolg van verstuikingen in het verleden. Dit komt vooral veel voor bij voetballers. Deze enkel impingement ontstaat vaak aan de voorzijde van de enkel en wordt ook wel een anterieur (anterior) enkel impingement genoemd. Een enkel impingement aan de achterzijde van de enkel wordt ook wel een posterieur (posterior) enkel impingement genoemd. Dit kan veroorzaakt worden wanneer de voet extreem naar onderen geduwd wordt. Deze vorm komt veel voor bij balletdansers die veelvuldig op hun tenen moeten staan. 

Klachten en symptomen

In welke levensfase komt het voor?
Een enkel impingement kan in elke levensfase ontstaan.

Welke klachten en symptomen kan iemand hebben?
De pijn speelt vooral op wanneer de voet volledig naar voren of naar achteren gebogen wordt. De pijn is, afhankelijk van de vorm van de enkel impingement, waarneembaar aan de voorzijde of achterzijde van de enkel. Tevens kan een zwelling rond de enkel ontstaan. 

Diagnose en onderzoek

Hoe en door wie wordt de diagnose gesteld?
Omdat een enkel impingement vaak een gevolg is van verstuikingen in het verleden zal de orthopedisch chirurg vragen naar eerder letsel. De orthopedisch chirurg kan de diagnose stellen op basis van lichamelijk onderzoek. 

Welke onderzoeken worden gedaan?
Naast het lichamelijke onderzoek zal een röntgenfoto van de enkel worden gemaakt, hierop is de benige impingement over het algemeen te zien. In specifieke gevallen kan verder onderzoek gedaan in de vorm van een MRI- of CT-scan, of kan een diagnostische pijnstillende injectie in de enkel worden gegeven. In enkele gevallen wordt een kijkoperatie uitgevoerd, vaak kan tijdens deze operatie dan meteen behandeld worden.

Niet-operatieve (conservatieve) behandeling

Rust houden
Rust houden is een niet-operatieve behandeling om de zwelling en pijn te doen verminderen.
Soms wordt een gipsspalk geadviseerd voor een periode tot 4 weken om te zorgen voor absolute rust. 

Medicatie
Ook ontstekingsremmende medicijnen als ibuprofen, diclofenac of meloxicam kunnen worden voorgeschreven om pijn en ontstekingsverschijnselen tegen te gaan. Koeling met ijs kan eventuele zwelling verlichten en daardoor zorgen dat de enkel sneller normaal beweeglijk is.

Steroïdeninjectie
Een injectie met steroïden in het pijnlijke gebied is een behandeling die ontstekingsremmend werkt. Irritaties en zwellingen van beklemde weefsels nemen af door de injectie. Hierdoor raken de weefsel minder snel in de knel.

Fysiotherapie
Fysiotherapie kan u ondersteunen wanneer u moet leren uw enkel weer normaal te gebruiken en te belasten. Oefeningen die vaak gedaan worden  zijn o.a. fietsen, rekoefeningen en spierversterkende trainingen. 

Operatieve behandeling

Wanneer de niet-operatieve behandelingen niet helpen kan een operatie nodig zijn. Het soort operatie hangt af van de locatie en oorzaak van de impingement.

Kijkoperatie
Bij een kijkoperatie (artroscopie) van de enkel kan direct de oorzaak van de impingement, het botuitsteeksel, verwijderd worden. Een voordeel van een artroscopie is dat er geen grote sneden gemaakt worden. Er wordt via kleine steekgaatjes gewerkt. Een kleine camera (artroscoop) wordt via een van de steekgaatjes in het enkelgewricht gebracht en door één of twee andere steekgaatjes worden de benodigde instrumenten in het enkelgewricht gebracht. De orthopeed kan op een televisiescherm zien wat hij binnenin het lichaam doet, en de patient kan indien gewenst op een eigen scherm meekijken.


Na de operatie
U wordt uitgebreid voorgelicht over wat u direct na de operatie kunt verwachten en met welke mogelijke complicaties u rekening moet houden. Wel is het verstandig om er vast rekening mee te houden dat u na de enkel artroscopie enkele weken rust dient te houden.

Debridement
Debridement is de meest voorkomende operatie voor de anterieure impingement. Het houdt in dat de impingement wordt verwijderd. Dit wordt meestal gedaan door middel van een kijkoperatie (artroscopie). In het gewricht wordt bekeken welke delen van de ligamenten of het kapsel geïrriteerd of verdikt zijn. Met een slijprolletje (shaver) kan het geïrriteerde weefsel worden weggeschaafd. Ook kunnen kleine botaanwassingen op het scheenbeen (de tibia) of sprongbeen (talus) worden verwijderd. Als deze uitsteeksels groot zijn kan de orthopedisch chirurg besluiten een nieuwe huidsnede te maken om zo met een speciale kleine botbeitel (osteotoom) de uitsteeksels weg te halen. Voor het einde van de procedure wordt de enkel nog een keer helemaal nagekeken met de camera. Wanneer de orthopeed tevreden is, worden de wondjes gesloten en verbonden.

Na de operatie
Na een debridement-operatie krijgen patiënten een drukverband, zo nodig in combinatie met een onderbeenspalk, aangemeten. In het begin loopt u met krukken. Gedurende 1 tot 2 weken kunt u langzaamaan steeds een beetje meer gaan staan of lopen op de geopereerde enkel. Binnen 4 tot 6 weken kunnen de meeste mensen normale activiteiten uitvoeren.

Verwijdering os trigonum
Het doel van de verwijdering van het os trigonum is om de pijn van de weefsels rond het os trigonum aan de achterzijde van de enkel te verlichten. Het verwijderen van het os trigonum gebeurt in de regel middels een kijkoperatie, of soms op indicatie middels een open procedure. Tijdens de operatie ligt u op uw buik op de operatietafel. Via kleine openingen aan weerszijden van de achillespees worden een camerabuis en instrumenten ingebracht, waarna het os trigonum geïnspecteerd, vrijgemaakt en verwijderd kan worden. Na het sluiten van de steekgaatjes met oplosbare hechtingen wordt een drukverband aangelegd. 

Na de operatie
U wordt uitgebreid voorgelicht over wat u direct na de operatie kunt verwachten en met welke mogelijke complicaties u rekening moet houden. Wel is het verstandig om er vast rekening mee te houden dat u na de enkel artroscopie enkele weken rust dient te houden.

In het ziekenhuis
Na de operatie wordt er en drukverband om de voet aangelegd. U krijgt van onze fysiotherapeuten of verpleegkundigen instructies hoe u met krukken moet lopen. 

Revalidatie en fysiotherapie
U dient de voet veel hoog te leggen om zwelling te voorkomen. Na 3 dagen mag het drukverband om de enkel worden verwijderd. U mag u de voet in de dagen na de operatie geleidelijk weer gaan belasten. Er wordt geadviseerd dit de eerste 2 weken met krukken te doen. Daarnaast dient u de enkel regelmatig  te bewegen om stijfheid te voorkomen. Fysiotherapie  kan worden voorgeschreven door uw arts om u hierbij te begeleiden. 

Medicatie
Indien u pijn ervaart kunt u pijnstillers gebruiken. U krijgt een recept met pijnstilling mee, u kunt deze medicatie bij uw apotheek ophalen.

Controle
Na zes weken komt u voor controle bij uw orthopedisch chirurg.

De standaard nabehandeling is hier beschreven,  in individuele gevallen kan van dit schema worden afgeweken.