Aandoening Wat is scoliose? Scoliose is een verkromming van de wervelkolom. De wervelkolom kan op verschillende manieren kromgegroeid zijn:
- S-vorm: de wervelkolom heeft de vorm van een s. Er zijn twee bochten in de wervelkolom zichtbaar.
- C-vorm: de wervelkolom heeft de vorm van een c. Er is één bocht in de wervelkolom zichtbaar.
Vaak is de oorzaak van scoliose onbekend. Scoliose bij kinderen kan in verschillende vormen voorkomen:
Idiopathische scoliose
Meestal is er sprake van idiopathische scoliose: scoliose waarbij de oorzaak niet bekend is. Er zijn aanwijzingen om aan te nemen dat bijvoorbeeld erfelijkheid een rol speelt bij de ontwikkeling van scoliose, maar dit is nog niet wetenschappelijk bewezen.
Er zijn drie vormen van scoliose bij kinderen:
- Infantiele idiopathische scoliose (tot 4 jaar): Infantiele idiopathische scoliose (scoliose bij baby of kind) komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Het kan vanzelf herstellen.
- Juveniele scoliose (4-9 jaar): Juveniele idopatische scoliose komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens en kan niet vanzelf herstellen.
- Adolescente idiopathische scoliose (10-18 jaar): Deze vorm van scoliose komt voor bij oudere kinderen, vooral bij meisjes. Het is de meest voorkomende vorm van de drie.
Congenitale scoliose
Congenitale scoliose is aangeboren scoliose. In de eerste weken van de zwangerschap is de kromme rug van het kind al zichtbaar. Congenitale scoliose is zeldzaam en wordt, wanneer de kromming van de wervelkolom minimaal is, niet altijd opgemerkt. De oorzaak zit vaak in een onvolledige – of verkeerde aanleg van enkele wervels.
Neuromusculaire scoliose
Neuromusculaire scoliose ontstaat op jonge leeftijd. De ziekte is chronisch en wordt steeds erger. Er is sprake van een onbalans in de spieren die zich naast de wervelkolom bevinden. Deze spieren houden de wervelkolom in vorm, wanneer één van de spieren minder kracht heeft kan de wervelkolom krom worden. De onbalans in de spieren kan veroorzaakt worden door verschillende spierziekten, waaronder de ziekte van Duchenne en spasticiteit (cerebrale parese).
Klachten en symptomen In welke levensfase komt het voor? Scoliose kan op elke leeftijd ontstaan. Scoliose bij kinderen kan ontstaan voor de geboorte, op zeer jonge leeftijd en in de latere kinderjaren. Voor meer informatie over de leeftijd waarop scoliose bij kinderen ontstaat: zie het stuk over idiopathische scoliose.
Welke klachten en symptomen kan iemand hebben? Scoliose hoeft niet altijd gepaard te gaan met klachten. Niet zelden komt het voor dat er helemaal geen klachten zijn en de scoliose niet ontdekt wordt.
Wanneer u een ernstige vorm van scoliose hebt dan kan dit de volgende klachten en symptomen met zich meebrengen:
- ademhalingsproblemen
- problemen met bewegen
- vermoeidheid
- pijn in de rug, de schouders, de nek en/of het hoofd
Vooral bij kinderen in de puberteit speelt het cosmetische aspect een belangrijke rol. Wanneer iemand een kromme rug heeft dan is de vorm van de rug anders dan normaal. Soms valt dit niet op, maar er zijn ook gevallen waarbij de kromme rug duidelijk zichtbaar is. Er kunnen veranderingen optreden die psychische problemen (zoals een negatief zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen of een depressie) veroorzaken omdat de houding bij patiënten met scoliose (ernstig) afwijkt van een normale houding. Veranderingen die kunnen optreden zijn bijvoorbeeld:
- een bochel op de rug
- rechts en links een ongelijke afstand tussen de arm en de rug
- ongelijke schouders
- een naar voren staande heup
Diagnose en onderzoek Hoe en door wie wordt de diagnose gesteld? In eerste instantie zal de orthopedisch chirurg een gesprek met u voeren waarbij gerichte vragen gesteld worden over de klachten en de symptomen. Er worden vragen gesteld als: ‘Waar hebt u pijn?’, ‘Komt scoliose voor in uw familie?’ en ‘Wanneer zijn de klachten begonnen?’. Daarnaast zal er een lichamelijk onderzoek uitgevoerd worden, de orthopedisch chirurg zal de cosmetische symptomen zoals ongelijke schouders en een naar voren staande heup bekijken. Ook de aanwezigheid van een bochel wordt getest. Hiervoor kan de buktest van Adam gebruikt worden. Wanneer een patiënt met scoliose naar voren bukt zal er op de rug een bochel zichtbaar worden.
Welke onderzoeken worden gedaan? Naast het lichamelijke onderzoek kan er radiologisch onderzoek gedaan worden. Op een röntgenfoto zijn de kromming van de wervelkolom en de ernst van de scoliose goed zichtbaar. Eventueel kan aanvullend onderzoek gedaan worden met een MRI-scan.
H.A. Schuppers
I.C.M. Terwindt-van Eekeren
